هوش دیداری فضایی
آیا تا به حال کسی را دیده اید که در پیدا کردن جهت مهارت بالایی داشته باشد و در حالی که دیگران مشغول خواندن نقشه هستند، بتواند به آسانی آدرس ها را شهر پیدا کند؟ آیا تا به حال توانایی ذاتی بعضی از افراد در طراحی توجه شما را به خود جلب نموده است؟ تمام این ویژگی ها متداول ترین ویژگی های افراد با هوش فضایی بالا است. خوشبختانه خبر خوب این است که هوش فضایی استعداد مادرزادی نیست و می توان آن را با تمرین پرورش داد.در ادامه این مقاله قرار است به معرفی کامل هوش فضایی بپردازیم و راه های تقویت آن را برایتان بیان کنیم.
افراد با هوش تصویری – فضایی در تصویرسازی های ذهنی و همچنین جهت یابی قوی هستند. این نوع هوش یکی از 10 هوش معرفی شده در تئوری هوش های چندگانه هوارد گاردنر است که در مقاله هوش های گاردنر به تمامی آن 10 هوش اشاره کردیم و حتی تست آنلاینی هم برای بررسی اندازه گیری تمام آن هوش ها طراحی کردیم که پیشنهاد میکنم حتماً آن مقاله را هم مطالعه کنید. اما حالا به طور مفصل در این مقاله درباره هوش فضایی صحبت میکنیم.
هوش دیداری فضایی چیست؟
هوش دیداری فضایی (Visual – spatial intelligence) یا هوش تجسمی قابلیت درک اشکال و تصاویر سهبعدی است.
از آنجایی که هوش فضایی شامل عمل دیدن میشود بنابراین توانایی انسان در درک و تحلیل اشکال و تصاویر را نیز افزایش میدهد. شناخت تصویر، درک رابطه شکل و زمینه همچنین سازماندهی و مدلسازی ساختار یک ایده به صورت تصویری از قابلیتهای هوش فضایی به شمار میآید. برای اینکه با ارزیابی هوش تصویری بیشتر آشنا شوید ، مقاله تست هوش IQ را حتما مطالعه کنید.
به هوش فضایی، اغلب “تفکر دیداری” نیز گفته میشود. به عنوان مثال وقتی یک نفر مشغول پیادهروی در محیطی وسیع بدون جاده یا هیچ علامت راهنمایی است، و تنها همراه او یک نقشه و یک قطبنما است، عمل ذهنی آن فرد در تصویرسازی ذهنی برای پیدا کردن مسیر خود بر اساس نقشه و قطبنما، چیزی است که هوش فضایی را معنا میکند.
یکی از نقاط قوت افراد با هوش دیداری ، کار با نمودارها و جداول است. آن ها به خوبی می توانند داده های نمودار و جدول را تفسیر کنند یا داده ها را در قالب جدول و نمودار گزارش کنند.
هوش فضایی از توانایی انسان در بازی شطرنج گرفته تا هدایت و فرماندهی نیروهای ارتش در میدان جنگ، تاثیر زیادی دارد.
شغل مناسب هوش فضایی
برای هر کدام از این هوش های 10 گانه گاردنر، شغل های مشخصی وجود دارد. مثلاً در مقاله هوش حرکتی اشاره کردیم که شغل های بازیگری، کارگردانی، تکنیسین، مکانیک، باغبانی، معماری، آتش نشانی و… برای افرادی با این هوش مناسب است. اما با توجه به خصوصیات و ویژگی هایی که افراد با هوش تصویری فضایی دارا هستند،این شغل ها میتواند برای آنها مناسب باشد:
- معمار
- نقاش
- بازیکن شطرنج
- مجسمه ساز
- طراح
- گرافیست
- فیلم ساز
- شعبده باز
- فیزیکدان نظری
- استراتژیست جنگ
- مهندس مکانیک
- طراح دکور
- عکاس
- طراح مد
- دریانورد
- خلبان
هوش فضایی کودکان
افرادی که در کودکی فعالیت های مربوط به هوش تصویری – فضایی را بیشتر انجام میدهند،در سنین بزرگسالی بیشتر از دیگران قادرند در مهارت های تجسمی موفق عمل میکنند.اگر شما میخواهید که هوش فضایی کودک خود را تقویت کنید، بهترین کار استفاده از بازی ها و سرگرمی هایی است که میتواند در عین سرگرم کردن کودکان،هوش تصویری فضایی آنها را نیز رشد و پرورش دهد.یکی از ده ها بازی که در دوره تقویت هوش و استعدادیابی کودکان آموزش داره شده است،بازی مدادرنگی است که کمک میکند هوش تصویری فضایی کودکان تقویت شود.در ویدئو زیر نحوه انجام این بازی بیان شده است.
هوش فضایی و یادگیری ریاضی و علوم
کودکان نیز مانند ما در یک جهان سه بعدی زندگی میکنند اما بسیاری از اوقات ما به عنوان والدین یا آموزگاران این نکته را فراموش کرده و آموزشهای خود را تنها محدود به یک جهان دو بعدی میکنیم. کودکان تنها روی کاغذ مینویسند. نوشتههای روی کاغذ را میخوانند و طرحهایشان را روی کاغذ میکشند. این جهان دو بعدی، فاصله زیادی با دنیای سه بعدی واقعی اطراف آن ها دارد. امروزه بسیاری از پژوهشگران بر نقش تربیت و تقویت هوش فضایی برای موفقیت در سایر زمینههای زندگی کودکان تاکید میکنند. بیشترین نقش هوش فضایی در موفقیت تحصیلی کودکان معطوف به دو درس اساسی ریاضی و علوم است.
در تحقیقی منتشر شده است دانشمندان دانشگاه شیکاگو، نشان دادهاند کودکانی که در زمینه هوش فضایی تعلیم دیده بودند، قابلیتهای بیشتری در محاسبات ریاضی نشان دادهاند. این کودکان، آموخته بودند که چگونه حجمهای سه بعدی را کنار هم جفت و جور کنند. این تمرین که قابلیت تفکر فضایی را در کودکان تقویت کرده بود، بر عملکرد محاسباتی و ریاضی کودکان نیز اثر مثبت گذاشته بود و آن ها نسبت به گروه شاهد، نمرات بهتری در حل مسائل ریاضی و محاسبات از خود نشان دادند.
تقویت هوش فضایی
خوشبختانه خبر خوب این است که،هوش فضایی استعداد مادرزادی نیست و می توان آن را با تمرین پرورش داد.
هرچه تمرین بیشتری انجام دهید،هوش فضایی شما بیشتر خواهد شد. در اینجا راهکارهایی در رابطه با تقویت هوش فضایی ارائه می دهیم.
1. استفاده از لغاتی که توصیف کننده تصاویر یا فضا هستند
تحقیقاتی نشان داده است که استفاده از لغات توصیف کننده مکان، تصاویر و فضا هنگام گفتگو با کودکان باعث افزایش هوش فضایی آن ها می شود. شما نیز می توانید به جای استفاده از لغات “این جا” و “آن جا” در ادبیات روزمره خود از عبارت هایی نظیر “بالای قفسه کمد سمت راستی” یا “پشت جعبه سوم از سمت چپ” استفاده کنید. این کار به شما کمک می کند تا فضای سه بعدی را در ذهن خود تصویرسازی کنید و برای دیگران توصیف کنید. این کار به تقویت هوش فضایی شما کمک فراوانی می کند.
2. شطرنج بازی کردن
هنگام بازی شطرنج بازیکن مدام در حال فکر کردن به حرکت های بعدی و چیدن استراتژی های مختلف برای آینده است. برای انجام این کار لازم است ترکیب بندی در حال تغییر صفحه شطرنج را قدم به قدم و به طور مداوم در ذهن خود بازسازی کنید. ساختن و به خاطر سپردن چندین موقعیت مکانی سه بعدی مختلف در ذهن به تمرین فراوان نیاز دارد، اما این تمرین نه تنها از شما یک بازیکن شطرنج خوب می سازد بلکه باعث تقویت هوش فضایی شما نیز می شود.
3. بازی با لگو و جورچین
لگو بهترین بازی برای فکر کردن و ساختن به صورت سه بعدی است. شاید هیچ سرگرمی دیگری به اندازه لگو در زمینه هوش فضایی آموزنده نباشد. در دست گرفتن قطعات مدل در دست خود و پیدا کردن روش های خلاقانه برای سر هم بندی کردن این قطعات درک محیط به صورت سه بعدی را افزایش می دهد. این روزها حتی خودتان می توانید یک مجموعه قطعه سر هم بندی شده را ابداع کنید و برای به چالش کشیدن دیگران، در اختیار سایرین قرار دهید.
4. ساختن یک مخزن حافظه مکانی در ذهن
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که مکان و حافظه با یکدیگر مرتبط هستند. کارآگاه معروف شرلوک هولمز یک مخزن حافظه مکانی در ذهن خود داشت و هر وقت نیاز به یادآوری جزئیات یک موضوع داشت به آن مراجعه می کرد. برای ساختن مخزن حافظه مکانی خودتان می توانید در ذهن خود در اتاق های خانه قدم بزنید نام و تعداد اشیاء، فهرست نکات قابل توجه و هر چیزی که در رابطه با آن اتاق قابل توجه باشد را به حافظه بسپارید. این سرگرمی به شما کمک می کند تا هر چیزی از شماره تلفن دوستتان گرفته تا فهرست خرید امروز را به خاطر بسپارید و در عین حال هوش فضایی شما را نیز تقویت می کند.
5. طراحی سریع
از آن جا که میان هنرهای تجسمی و هوش فضایی رابطه محکمی وجود دارد، طراحی کردن عامل مناسبی برای افزایش هوش فضایی به شمار می آید. نگران نباشید برای انجام این تمرین لازم نیست حتماً یک هنرمند حرفه ای باشید؛ کافی است شکل های ساده سه بعدی مثل مکعب مستطیل و استوانه را از زاویه های گوناگون روی کاغذ طراحی کنید. می توانید چتی یک نقشه ساده از آپارتمان یا دفتر کارتان طراحی کنید و ببینید تا چه اندازه می توانید جزئیات این مکان ها را به درستی به یاد آورید.
6. از نقشهها استفاده کنید
استفاده از نقشههای گوگل یا حتی نقشههای کاغذی قدیمی هوش فضایی شما را تقویت می کند. اگر میخواهید از تمام مزایای مسیریابی با نقشه استفاده کنید و احتمالاً شروع به استفاده از قطبنما برای پیدا کردن جهتها کنید، از GPS اجتناب کنید.
7. پازل حل کنید
وقتی پازل حل میکنید، سعی میکنید که خروجی نهایی را تصور کرده و قطعات را کنار هم بگذارید. این کار تفکر بصری شما را بهبود میبخشد. همین اتفاق هنگام حل کردن مکعب روبیک میافتد. حل کردن ماز هم راهی برای بهبود مهارتهای بصری و هوش فضایی است، زیرا شما تلاش میکنید که نقشههای شناختی از محیط اطراف بسازید تا در مسیریابی شما در ماز به شما کمک کند.
8. بازیهای استراتژیک انجام دهید
بازیهای استراتژیک نیازمند مهارتهای تصمیمگیری هستند، اما نیاز به مهارتهای تفکر بصری، بهخصوص در بازی شطرنج، هم دارند. در بازی شطرنج باید قبل از هر حرکتی که انجام میدهید فکر کنید. بازیکنان باید عواقب حرکات خود را قبل از انجام در نظر بگیرند و مجموعهای از حرکات را که هنوز انجام نشده مجسم کنند که این نشاندهنده هوش فضایی است.
9. با اسباببازیهای ساختنی بازی کنید
ساخت شکلها و سازههای مختلف با لگوها میتواند هوش فضایی شما را افزایش دهد. تلاش برای ساخت اشکال مختلف میتواند دیدگاه شما را بهشدت بهبود بخشد. این تمرین میتواند تمرین فوق العاده ای برای کودکان باشد. البته در مقاله استعدادیابی کودکان به برخی دیگر از راه ها تقویت هوش ها برای کودکان اشاره کرده ایم و حتی تست آنلاینی طراحی کرده ایم که میتوانید با استفاده از آن، میزان هوش فضایی کودکان خود را اندازی گیری کنید. پیشنهاد میکنم حتماً سری هم به آن مقاله بزنید.
10. فعالیت هنری انجام دهید
معماران طراحیهای زیادی انجام میدهند و هر چه بیشتر این کارها را تکرار کنند هم بهتر است. اگر شما چیزی را رسم کنید که نمیتوانید ببینید، یعنی میتوانید آن را از حافظه خود بازیابی کرده و در ذهن خود آن را ببینید. اگر شما بتوانید آن را ببینید، شروع میکنید به فکر کردن در مورد اینکه چگونه خطوط و اجزای مختلف را قرار دهید که به ترسیم درستی برسید. تمام این تمرینها هوش فضایی شما را افزایش میدهد.
11. بازیهای ویدئویی انجام دهید
این یک مورد را احتمالاً دوست دارید. بازیهای ویدئویی برای هوش دیداری فضایی مفید هستند، بهخصوص بازیهای نقشآفرینی که فرد فرض میکند نقش اول است و شروع به مسیریابی میکند. در چنین بازیهایی شخص باید نقشهها را دنبال کند، میانبر پیدا کند، مسیرها را به حافظه بسپرد و …؛ اینها هم برای حافظه و هوش فضایی خوب است.
12. از ابرها شکل بسازید
این یک بازی سرگرمکننده ساده است که شاید در کودکی انجام داده باشید، به آسمان نگاه کرده و شکلهایی را از ابرها در ذهن خود بسازید. این کار منحصر به ابرها هم نیست. میتوانید از هر چیزی که در اطراف خود میبینید شکلی در ذهن خود بسازید، از کتابهایی که بههمریخته شده است، شاخههای درختان، غذا؛ تقریباً از همهچیز.
13. به عکسها دقت کنید
شبکههای اجتماعی دیدن عکسها را به یک فعالیت روزانه مانند خوردن و خوابیدن تبدیل کردهاند. با این وجود کاری که ما انجام میدهیم این است که بهصورت ساده یک عکس را میبینیم و از آن رد میشویم و دیگری را میبینیم، چیزی شبیه به نگاه اجمالی. پس بهتر است این کار روزمره را تبدیل به یک فعالیت مفید بکنیم. سعی کنید ببینید پشت هر عکس چیست، پس زمینه آن، به نحوه گرفته شدن آن، زمان گرفته شدن آن و … توجه کنید. این تحلیل بصری میتواند هوش فضایی شما را بهشدت سریعتر کند.
به علاوه، بعد از مدتی به راحتی میتوانید بار تصویر و احساسی که درون آن نهفته است را تشخیص دهید که باعث بالا رفتن هوش هیجانی شما میشود. هوشی که برای انجام هر کاری از مهندسی گرفته تا مدیریت به آن نیاز پیدا میکنیم. راستی، از میزان هوش هیجانی خودتان خبر دارید؟ اگر ندارید بهتر است همین الآن در تست هوش هیجانی شرکت کنید و از میزان آن اطلاع پیدا کنید.
14. یک قصر ذهنی بسازید
روش قصر ذهنی از حافظه فضایی و مهارتهای بصری سازی برای فراخوانی اطلاعات استفاده میکند؛ مثلاً ممکن است نام همکلاسیهای دوران دبیرستان را به خاطر بیاورید و یک تصویر از کلاس خود بسازید و در آن قدم بزنید و در عین حال محل نشستن همکلاسیها را به خاطر بیاورید. این تمرین در اصل برای بهبود حافظه است، اما استفاده از آن بصری سازی و حافظه فضایی را نیز بهبود میبخشد.
15. از تصویرها، داستان بسازید
برای ساخت یک داستان از تصاویر (بدون کمک متن) باید تصاویر واقعاً با معنی باشند. ممکن است این کار چالشبرانگیز باشد اما اگر با تمرین قبلی به سراغ این کار بروید در این کار خوب عمل خواهید کرد. اگر المانهایی که یک تصویر را خوانا میکنند بشناسید، میتوانید یک ترکیب خوانا بسازید و در مرحله بعد میتوانید فضاها و پلانهای خوانا بسازید.
این تمرین ها می تواند هوش فضایی ما را بهبود بخشد. در پایان، کلیپی برای شما که بخشی از بسته جامع استعدادیابی و افزایش هوش کودکان است آماده کرده ایم که در آن یکی از بهترین بازی ها برای افزایش هوش فضایی کودکان به نام مداد رنگی را به شما کرده ایم که پیشنهاد میکنم حتماً آن را هم مشاهده کنید.
راستی بهترین زمان برای افزایش هوش فضایی زمان کودکی است چرا که طبق تحقیقات علمی 80 درصد هوش افراد، تا قبل از 8 سالگی شکل می گیرد. پس فرصت را از دست ندهید و همین الآن بسته جامع افزایش هوش تصویری فضایی کودکان به همراه 9 هوش دیگر را که بخش کوتاهی از آن را در این مقاله مشاهده کردید تهیه کنید.
6 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
درود.من هوش فضایی پایینی دارم طوری که من رادرتست هوش کودن میدانند.آیاکسی که هوش فضاییش پایین است میتوانددرشغل مهندسی موفق شود؟من تست کتل دادم هوش فضاییم درحدکودن نمره داد.الان چه بایدکرد؟مکعب های وکسلرراهم نمیتوانم درستکنم.آیادرمهندسی موفق میشم؟دریادگیری ریاضی کندهستم.
اگرهوش فضاییت پایینه بیخیال مهندسی وپزشکی واینجوررشته هاشو.برای اینکه درمهندسی رست رومیکشن ودرسهای سنگینی داره که همه هوش فضایی خیلی بالامیخاد.بنابراین بیخیال مهندسی شووحتی پزشکی داش گلم
همه ی افراد باهوش هستن. فقط اینکه هوش آنها در چه زمینه ای به صورت خدادای بهشون داده شده فرق داره.
اینکه شما هوش فضایی پایینی داری به منزله ی این نیست که نمیتونی وارد شغل مهندسی یا پزشکی بشی ، بلکه باید برای رسیدن به علاقت تلاش بیشتری بکنی . استعداد و هوش فقط نقش کمک کننده به افراد دارند و در نهایت این تلاش شماست که باعث موفقیت شما میشه .
اینا نظرات من بود بازم فکر کنید مشورت کنید و عجولانه تصمیم نگیرید .
با آرزوی موفقیت برای همه . یاعلی..
خیلی مفید بود ممنون🌹
عالی بود ممنونم
ممنون از نظر لطف شما دوست عزیز