.

اصول انتقاد

چگونه از دیگران درست انتقاد کنیم؟

اثرات انتقاد بر روی افراد و ذهن آن ها

دیل کارنگی نویسنده سرشناس کتاب ” آیین دوست یابی” که من اغلب از آن با نام معجزه ارتباط گیری نام میبرم، کتاب خود را با نقل داستانی از زندگی یک جنایت کار و آدم کش حرفه ای اینگونه آغاز میکند:

به گفته او زمانی که این جنایتکار در خانه خود به دام افتاد و توسط افسران پلیس دستگیر شد، نامه ای روی میز او با این مضمون یافت شد:

“خطاب به هر کسی که این نامه را میخواند، در سینه ام قلبی خسته است اما مهربان و دلسوز که به هیچ کس آزاری نمیرساند.”

تصور کنید: شخصی که به سادگی افراد بی گناه را به قتل میرسانده و یکی از بزرگترین جنایتکاران تاریخ نیویورک به حساب می آید، معتقد است که فردی دلسوز و مهربان بوده که به هیچ کس آزار نرسانده است.

با این حساب آیا هنوز هم توقع دارید وقتی از دوست، پدر، مادر یا همسرتان انتقاد میکنید و نحوه عملکرد او را مورد سرزنش قرار میدهید، با آغوش باز از انتقاد شما استقبال کند و آن را سرلوحه اعمال خود قرار دهد؟

انتقاد سازنده

انتقاد کردن یکی از سخت ترین و حساس ترین کارهای دنیاست. چرا که انتقاد به جا و درست میتونه سرآغاز یک مسیر روشن برای رسیدن فرد به موفقیت باشه و بالعکس، اگر انتقادی بی دلیل و از سر تعصبات و نا آگاهی صورت بگیره، ممکن است جهان رو برای شخصی تیره و تار کنه.

خیلی وقت ها به خاطر عدم آگاهی از این روش های درست، روابط با ارزشی رو که داشتیم از دست دادیم و حتی مشکلات جبران ناپذیری ایجاد شده که جز حسرت، چیزی برای ما برجای نگذاشتند.

فکر میکنم برای جلوگیری از پشیمانی هایی که یک عمر همراه ما خواهند بود، ارزش داشته باشه که فقط چند دقیقه وقت برای مطالعه این مقاله صرف کنیم.

 مشخص کردن هدف اصلی خود از انتقاد

بیشتر مواقع انتقادها صرفاً برخواسته از ذهنیت های شخصی افراد هستند. یعنی زمانی که فرد با رفتاری مواجه میشه که با آرمان ها و دنیای مطلوب ذهنی اون فاصله داره، خیلی سریع نسبت به اون اعتراض میکنه و اون رفتار رو مورد نقد قرار میده!

در صورتی که این یک ویژگی کاملاً اشتباه هست. شما قبل از هرگونه واکنشی باید ابتدا مشخص کنید که اعتراض شما صرفاً از ذهنیت های شخصی شما سرچشمه میگیره یا واقعاً داره به درستی شرایط پیش آمده رو مورد نقد قرار میده؟

از سمت دیگه بعضی مواقع افراد دیگران رو از سر خصومت های شخصی مورد انتقاد قرار میدهند. در واقع از انتقاد کردن به عنوان وسیله ای برای تلافی یا عقده گشایی و رفع خشم درونی نسبت به فرد مورد نظر استفاده میکنند.

اگر انگیزه شما از انتقاد کردن این هست که به قول معروف به فرد مقابل نشان بدید که ” زدی ضربتی، ضربتی نوش کن”، باید خدمتتون عرض کنم که لطفاً نه به خودتان و نه به شخص مقابل فشار روانی وارد نکنید، چون نه تنها انتقاد شما در این مواقع اثرگذار نخواهد بود، بلکه باعث میشه کینه ها دوچندان شده و مشکلات بزرگتر و حادتر بشوند.

پیشنهاد میکنم هر زمان که قصد کردید به کسی انتقادی داشته باشید، ابتدا جمله معروف آبراهام لینکن رو به یاد بیارید که میگفت:

“کسی حق انتقاد کردن دارد که قصد کمک کردن داشته باشد…”

اگر این جمله در اون لحظه برای شما صدق نمیکرد، حتماً سکوت اختیار کنید تا مشکلات بزرگتری دامن گیرتون نشه…

قبل از انتقاد به نکات زیر توجه کنید

۱. آیا در جایگاهی هستید که به دیگران انتقاد کنید؟

موضوع مهمی که اغلب هیچ توجهی به اون نمیشه.

خوشبختانه یا متاسفانه ما در جامعه ای زندگی میکنیم که تمام افراد یک پا منتقد هستند. نسبت به زمین و زمان اعتراض دارند. از فیلم و تلویزیون گرفته تا لباس و رفتار مردم، خورد و خوراک آنها، علایق اونها ، تحصیلات دیگران و هر چیز دیگه ای که به ذهنتون خطور میکنه. توصیه ما به شما این هست که قبل از انتقاد کردن دقت کنید که:

* آیا در حوزه مورد نظر تخصصی دارید ؟

* اصلاً خودتون به موضوعی که مورد انتقاد قرار میدید، پایبند هستید؟

* آیا مطمئنید انقدر سطح آگاهیتون بالاست که بتونید فرد رو به درستی راهنمایی کنید؟

* و مهم تر از همه اینکه اصلاً به روش های صحیح انتقاد، واقف هستید؟

اگر پاسخ شما به سوالات بالا مثبت هست، پس اجازه دارید که با رعایت تمام اصول، انتقاد خودتون رو به زبون بیارید.

۲. آیا زمان مناسبی برای انتقاد کردن، انتخاب کردید؟

به شدت روی این موضوع تأکید دارم. چون بارها شاهد بودیم که عدم موقعیت شناسی چه فجایع جبران ناپذیری با خودش به همراه آورده!

برخی مواقع ممکن هست فردی که مورد انتقاد قرار میگیره از لحاظ روحی در شرایط مناسبی نباشه و خرده گرفتن های شما باعث بشه نه تنها شرایط تغییر نکنه، بلکه شخص بیشتر آشفته بشه. حتماً از مساعد بودن شرایط روحی و روانی اشخاص مطلع باشید و بعد با واقف بودن به این موضوع شروع به قضاوت و یا انتقاد کنید.

مطلب مهم بعدی که در موضوع موقعیت شناسی که باید به اون توجه کنید این هست که، هرگز اشتباهات افراد رو در جمع بیان نکنید!

چون ممکن هست عزت نفس فرد رو هدف قرار بدید و باعث بروز ناراحتی و حس ناخوشایندی در وجود او باشید یا حتی باعث بشید اعتماد به نفس او تا حد زیادی پایین بیاد. بهترین نوع انتقاد زمانی هست که در خلوت انجام بگیره…

ویژگی های انتقاد سازنده

۱. از نقطه مثبت محور شروع به حرکت کنید

هیچ کس بی نقص نیست و در عین حال هیچ کس آنقدر بد نیست که تمام ویژگی ها و نقاط مثبت اون فدای نقطه ضعف هاش بشه.

همه آدم ها نقاط سپیدی دارند که باعث میشه بیشتر به چشم بیان و در دل دیگران نفوذ کنند. برای اینکه بتونید یک انتقاد موثر و سازنده داشته باشید، ابتدا از خوبی ها و ویژگی های مثبت شخص صحبت کنید. اجازه بدید تا طرف مقابل این احساس رو داشته باشه که برای شما شخص ارزشمندی هست و مطمئن بشه که جز کمک کردن به او هیچ نیت دیگری ندارید.

این احساس باعث ایجاد حال خوبی در وجود وی خواهد شد و همینطور این امکان رو فراهم میکنه که انتقاد شما به بهترین حالت ممکن در جان او فروبنشینه. مثل آب، نرم خو باشید تا حتی در دل سنگ هم نفوذ کنید.

۲. یک طرفه به قاضی نروید!

به شخص اجازه دفاع بدید. در حین صحبت هاتون از او هم سوالاتی رو بپرسید. اجازه بدید علت رفتارش رو برای شما توضیح بده. طوری با فرد رفتار نکنید که به محض دیدن شما دچار استرس بشه و منتظر توبیخ باشه.

این حرکت شما شخص مقابلتون رو به این باور میرسونه که در مقابل یک فرد بزرگ منش قرار گرفته و تا حد زیادی باعث میشه خود شخص از رفتار ناشایستی که داشته پشیمان بشه و برای اصلاح اون تلاش کنه.

جمله معروف دیل کارنگی رو به خاطر بیارید که:

انسان ها همونقدر که تشنه تحسین هستند، از تحقیر و توبیخ شدن وحشت دارند!

محکوم کردن دیگران نه تنها هیچ تغییر مثبتی در وجود آنها ایجاد نمیکنه، بلکه باعث میشه برای دفاع از خودشون به رفتارهای غلط بعدی ادامه بدهند.

۳. با مقایسه کردن، فرد را زیر سوال نبرید

مقایسه کردن افراد با یکدیگر یکی از بدترین ویژگی هاست. هر انسانی توانایی ها و ویژگی های اخلاقی مخصوص به خود را دارد و در هیچ کتاب مقدسی هم ذکر نشده که باید همه افراد شبیه به یکدیگر رفتار کنند. هر فردی رو با توجه به ویژگی های خودش مورد انتقاد قرار بدید.

یکی از نابود کننده ترین کارهایی که در ارتباط با دیگران میتونید انجام بدید، این هست که با مقایسه کردن اونها با افراد دیگه، غرور و قدرت و استعدادهای اونها رو زیر سوال ببرید. بنابر این به شدت توصیه میکنم از این کار بپرهیزید.

۴. لطفا شورش رو درنیارید!!!

افراط در هرچیزی مضر است. حال چه افراط در خوردن باشه چه در انتقاد کردن. زیاده روی در انتقاد باعث میشه فرد فکر کنه شما یک شخص عیب جو هستید. بنابر این دیگه حرف های شما براش اعتباری نخواهد داشت و به شما برچسب غرغرو خواهد زد!

اینطوری حتی اگر زمانی هم واقعاً انتقاد شما به جا و درست باشه، اثری نخواهد داشت .

و در پایان بعد از رعایت همه این نکات

راه حل خودتون رو به صورت یک پیشنهاد برای شخص مطرح کنید. به عنوان مثال بگید: به نظرت اگر به این صورت عمل کنی، بهتر نیست؟

اگر بخواهید شخص رو مجبور به اجرای راه حل خودتون کنید، فکر میکنه قدرت اراده رو از او سلب کردید. بنابراین به مقابله با شما خواهد پرداخت.

حتماً بازخوردهای مختلفی رو که از اجرای این راهکارها خواهید گرفت، با ما به اشتراک بذارید…

نویسنده:معصومه تیموری از تیم گام برتر

بزرگ نمایی مشاهده پست

حال خوب

بزرگ نمایی مشاهده پست

اصول متقاعد سازی

بزرگ نمایی مشاهده پست

رشد فردی

بزرگ نمایی مشاهده پست

موفقیت

بزرگ نمایی مشاهده پست

سنگریزه های مسیر موفقیت

بزرگ نمایی مشاهده پست

اهمیت مطالعه و کتابخوانی