خجالت و استرس چه رابطه ای با یکدیگر دارند؟
کمرویی و استرس هردو جز مسائلی هستند که در هر جامعه ای به صورت فراگیر وجود دارد و هیچ گونه سن خاص و یا قشر خاصی را شامل نمی شوند. کمرویی و استرس میتواند در یک فرد بزرگسال به همان اندازه نمود پیدا کند که یک فرد کودک یا نوجوان به آن دچار است. بنابراین نمی توانیم برای این پدیده سن خاص و یا شرایط خاصی را در بر بگیریم. حتی علل وقوع استرس و کمرویی در افراد مختلف می تواند بسیار متفاوت باشد چراکه دنیای ذهنی افراد با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل هم وقتی فرد دچار استرس و اضطراب می شود، با توجه به ایده آل های ذهنی خود و تجزیه و تحلیل هایی که در ذهنش رخ داده به این مشکل دچار شده است. برای بروز استرس و اضطراب می توان دلایل کلی در نظر گرفت اما درباره شدت و میزان این استرس و عواقب و نتایجی که می تواند به دنبال داشته باشد نمی توان نظر قطعی داد، چون همانطور که گفتیم در هر فرد ممکن است این پدیده با شدت و عواقب متفاوتی رخ دهد. ما هم در این مقاله قرار است به طور کامل درباره تأثیر استرس و خجالت بر یکدیگر صحبت کنیم و به مطالب زیر به طور کامل اشاره کنیم:
کمرویی چیست؟
در واقع کمرویی یعنی وسواس بیش از حد نسبت به خود و رفتارهای خود.
افرادی که استرس و وسواس زیادی نسبت به رفتارها و واکنش های خود دارند معمولاً دچار کمرویی می شوند. چرا که این افراد اغلب درگیر این هستند که دیگران در مورد آنها چه فکری خواهند کرد و مدام در حال کنکاش در ویژگیهای شخصیتی خود می باشند. این جستجو کردن و وسواس داشتن تا حدی جلو خواهد رفت که در نهایت فرد به این باور می رسد که نسبت به دیگران نواقصی دارد و خود را دست کم می گیرد که به دنبال آن کمبود اعتماد به نفس هم در فرد دیده خواهد شد.
بنابراین آنچه که در مورد افراد کمرو باید بدانید این است که این افراد بیشتر از آنچه که شما فکر میکنید در ابتدا با ویژگی های شخصیتی خود دچار مشکل هستند و مدام در حال توبیخ و سرزنش درونی خودشان می باشند.
شاید شما فکر کنید ارتباط گرفتن با دیگران برای این فرد سخت است اما حقیقتی که وجود دارد این است که فرد کمرو در ابتدا نتوانسته خود و ویژگیهای شخصیتی خودش را بپذیرد. به همین دلیل است که نمی تواند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کند.
پیشنهاد می کنم حتماً در این رابطه مقاله چگونه خجالت را کنار بگذاریم را هم مطالعه کنید تا بتوانید خیلی بهتر و کامل تر با مفهوم خجالت و کمرویی آشنا شوید.
استرس چیست؟
استرس و اضطراب در واقع نوعی واکنش طبیعی افراد در برابر فشارها و یا بحران های فیزیکی است که به آنها وارد می شود.
عوامل ایجاد کننده استرس می توانند بسیار متفاوت باشد؛ به عنوان مثال در یک فرد ممکن است صرفاً اسم امتحان ایجاد استرس نماید، در دانشجوی دیگری این استرس تنها در زمان امتحان نمود پیدا میکند و پس از آن به طور کامل از بین می رود.
بنابراین عوامل ایجاد کننده استرس بسیار متفاوت هستند و از هر فرد به هر فرد دیگری متغیر میباشند. در نهایت همه این محرک های خارجی حالتی را در فرد ایجاد میکند که به آن استرس و یا همان فشار و کشش روانی گفته می شود. در ادامه این مقاله قصد داریم به عوامل ایجاد کننده استرس و اینکه چه ارتباطی بین استرس و کمرویی وجود دارد بپردازیم.
ارتباط استرس با کمرویی
وقتی که فرد دچار استرس و اضطراب میشود به صورت ناخودآگاه به دنبال یک لاک دفاعی برای خود می گردد؛ یعنی تا آنجا که ممکن است سعی می کند خود را از فضای متشنج به دور نگه دارد و از خود دفاع کند. در واقع استرس نوعی زنگ خطر برای فرد به حساب میآید که تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا از آن رهایی پیدا کند.
زمانی که فرد دچار استرس می شود اولین چیزی که به آن فکر می کند فرار کردن از این موقعیت استرس ها و تنش زا می باشد. اگر بتواند از این موقعیت برقرار کند استرس و فروکش خواهد کرد و می تواند در موقعیت دیگری نسبت به رفتار خود دقت بیشتری داشته باشد و آن را بررسی کند. اما اگر همین فرد راه خروجی برای فرار از این موقعیت نیابد بدون شک اتفاقی که در ادامه رخ می دهد این است که در لاک دفاعی خود فرو می رود. این لاک دفاعی همان کم رویی است که در فرد نمود پیدا میکند. یعنی که اگر در جمعی حضور دارد سعی میکند تا حد امکان در نقطه ای دور از دید سایرین بنشیند و تا آنجا که می تواند حتی صحبت هم نکند.
در موارد شدیدتر ممکن است تا فرد از خوردن و آشامیدن هم تا زمانی که در آن جمع حضور دارد امتناع نماید. بنابراین کمرویی مرحله شدید تر و بحرانی تر استرس است و به دنبال استرس های فراوان و فشارهای روانی بسیار زیاد در فرد ایجاد می شود.
عوامل ایجاد کننده استرس
همان طور که گفتیم عوامل ایجاد کننده استرس در افراد مختلف می توانند بسیار متفاوت باشند و به شکل های مختلفی خود را بروز دهند. اما در ادامه قصد داریم تعدادی از این عوامل را که در اغلب افراد مشترک هستند با هم مرور و بررسی نماییم تا بدانیم چه چیزی ممکن است یک فرد را دچار اضطراب و استرس نماید و در احساس ناخوشایندی را ایجاد کند. البته در مقاله استرس چیست خیلی کامل تر و بهتر این موضوعات را توضیح داده ایم که می توانید آن را هم مطالعه کنید.
۱. والدین پرخاشگر
بارها در مقالات مختلف تاکید کردیم که اولین محیطی که ویژگی های شخصیتی و رفتاری افراد را شکل میدهد، محیط خانواده است.
در واقع پدر و مادر تاثیرگذارترین افراد در زندگی فرزندان خود هستند. اغلب کودکانی که والدین پرخاشگر دارند در بزرگسالی و یا حتی در همان سنین کودکی دچار استرس و اضطراب های وحشتناک و فراوانی میشوند که حتی در برخی موارد می تواند آسیب های جسمی بسیار زیادی را بر آنها وارد کند و پرخاشگر والدینی هستند که بلافاصله و با کوچکترین اشتباهی که از سمت کودکشان سر میزند و درصدد تنبیه کردن و توبیخ کودک بر می آیند و همین امر موجب میشود که فرد به مرور زمان نسبت به تا کوچک ترین اشتباهات خود دچار احساس وحشتناکی شده و مدام بیشتر در لاک خود فرو برود.
بنابراین اولین و مهمترین نکتهای که میتوان در افراد استرسی به آن اشاره کرد همین است که افراد پدر و مادری داشتند که مدام با رفتارهای تند و سریع خود کودک را مورد فشار روانی قرار داده و باعث نهادینه شدن این احساس در وجود فرزند شان شده اند.
۲. والدین حامی
به همان اندازه که یک پدر و مادر پرخاشگر می تواند اثرات منفی بر روی ذهن و روان کودکشان بگذارند، پدر و مادرانی هم که بیش از حد حامی کودک خود هستند و یا در تمام موارد سعی می کنند به جای فرزندان خود تصمیم بگیرند می توانند این مشکل را در کودک خود ایجاد کنند.
اغلب والدین وقتی وارد محیط جدیدی می شوند، به جای فرزند خود صحبت کنند و یا حتی در کوچکترین مسائل به جای او تصمیم گیری نمایند. این کاملاً درست است که پدر و مادر سلاح فرزند خود را بهتر می دانند و می تواند راهنمای خوبی باشند اما توجه داشته باشید زمانی که شما مدام به جای فرزندتان تصمیم می گیرید و او را وادار به رفتارهای می کنید که باب میل شماست، به مرور زمان قدرت انتخاب اختیار را از او ساقط میکنید.
همین ساقط شدن قدرت اختیار در سنین بزرگسالی میتوانند در مواجهه با شرایط دشوار زندگی و دوراهی هایی که نیاز به تصمیم گیری های مناسب دارند استرس بسیار زیادی را در وجود فرد ایجاد نمایند. از سمت دیگر وقتی که شما در هر جمعی سعی میکند کد از زبان کودکتان حرف بزنید و به جای او جملات و کلمات را بیان کنید، فرصت رویارویی با افراد جدید را از او دریغ می نمایید و همین امر موجب میشود به محض اینکه بدون شما در یک جمع جدید حاضر شود، استرس بسیار زیادی به سمت او حملهور شده و باعث شود که ترجیح دهد گوشهگیری پیش نماید و نهایتاً به کمرویی او منجر شود.
در مقاله درمان خجالت در کودکان خیلی کامل تر به این موضوع پرداخته ایم که می توانید آن را هم مطالعه کنید.
۳. مسائل مالی
موضوع پول همیشه نگرانی هایی دارد حتی اگر وضع مالی خوبی داشته باشید و دغدغه ای اقتصادی نداشته باشید باز هم در مورد اوضاع مالی نگرانی هایی خواهید داشت. ترس از ناتوانایی ها در اداره زندگی و مسائل مالی باعث ایجاد نگرانی های مالی می شود. همه دوست دارند موفق باشند، روی دیگران تأثیر بگذارند و دیده و شنیده بشوند و این خواستهای عادی و طبیعی است، اما اگر این خواسته از مسیر منطقی خود خارج شود و تحت تأثیر تبلیغات و الگوهایی اشتباه قرار بگیرد چیزی جز استرس و فشار به همراه نخواهد داشت.
برای نمونه هنجارها و الگوهای تبلیغاتی را که دنیای جدید دربارهی ظاهر به افراد تلقین میکند در نظر بگیرید؛ اندام های ایدهآل و زیباییهای ناب و سایر الگوهای ظاهری که موجب نگرش منفی افراد نسبت به ظاهر و بدنشان میشوند.
فشار و استرسی که از سوی محیط به افراد وارد میشود، عواقب مخرب و ماندگاری به دنبال دارد. انواع تبعیضهای موجود در جامعه از جمله تبعیض نژادی، استرس فراوانی تولید میکنند که اگر طولانیمدت باشد، صدمات و استرس زیاد به فرد و جامعه وارد میکند.
عواقب کمرویی
کمرو بودن میتواند عواقب بسیار زیادی برای فرد به همراه داشته باشد که شاید حتی بسیاری از آنها فرد را از کسب تجربه های جدید و لذت بردن از زندگی محروم نمایند. در ادامه قصد داریم تعدادی از این عواقب را با یکدیگر بررسی کنیم.
۱. مشکلات و خطرات جسمی
یکی از مهمترین عواقب کم رویی، مشکلات و خطرات جسمی بسیار زیادی است که می تواند افراد را تهدید نماید. اولین حالتی که مشکلات جسمی ممکن است برای یک فرد ایجاد شود، این است که افراد به دلیل استرس ها و اضطراب های بسیار زیادی که تجربه میکنند، به تبع دچار مشکلات عصبی و روحی و روانی بسیار زیادی هم خواهند شد.
بنابراین نباید کمرویی و خجالتی بودن را به هیچ عنوان دست کم گرفت. زیرا میزان استرس که یک فرد کم رو تحمل میکند به حدی زیاد است که میتواند موجب بروز حملات عصبی و جسمی خطرناکی شود که حتی ممکن است در نهایت موجب مرگ افراد شود.
حالت دیگر این است که افراد کمرو به دلیل احساس وسواسی بودنی که نسبت به خود و رفتارهایشان دارند، به محض اینکه کوچکترین اشتباهی بکنند مدام در صدد سرزنش کردن خود برمیآیند. این سرزنش کردن ممکن است تا جایی ادامه پیدا کند که فرد برای رهایی از این احساس به فکر آسیب زدن به خود بیفتد و بخواهد به نوعی خود را تنبیه نماید! برای همین است که نباید باید به هیچ عنوان پدیده کمرویی در بین افراد نادیده گرفته شود و به عنوان یک مشکل جزئی به آن نگاه شود.
۲. عدم توانایی برقراری ارتباط
افراد کمرو معمولاً نمی توانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند. انسان ذاتاً موجودی است که تمایل دارد مدام در جمع باشد و با دیگران در حال تعامل. به همین دلیل وقتی که فردی نمی تواند با دیگران ارتباط خوبی برقرار کند روز به روز این احساس کمبودی و انزوا در وجود او بیشتر و بیشتر شده و نهایتا ممکن است حالت های شدید افسردگی را برای افراد به همراه داشته باشد.
همچنین افراد کمرو معمولاً نمی توانند به خوبی از حقوق خود دفاع کنند. به همین دلیل هم در اغلب موارد حق این گونه افراد پایمال شده و آنها هم توانایی هیچگونه اعتراضی را ندارند. این بیمار شدن حقوق باعث میشود فرد علاوه بر اینکه کم رویی را در وجود خود دارد احساس بی عرضگی هم بر آن افزوده شود و همه این احساسات ضد و نقیض نهایتاً از او فردی بسازد که فاقد اعتماد به نفس است و به هیچ عنوان نمی تواند از خود دفاع نماید روز به روز ضعیف تر و گوشه گیر تر شده و نهایتاً به طور کامل از اجتماع و سایر افراد جدا خواهد شد.
۳. عدم شکوفایی استعداد ها
زمانی که استرس و اضطراب در فرد غلبه می کند، گاه تمام تواناییهای ذهنی و جسمی او تحت تاثیر قرار می گیرد. چرا که حتی در شرایط بحرانی و استرس افراد ممکن است کارهایی را که به مراتب انجام دادهاند برای یک لحظه به طور کامل فراموش کنند.
شاید فرد زمانی که در حالت استرس و اضطراب قرار دارد، نتواند حالت راه رفتن عادی خود را هم حفظ نماید! شما تصور کنید که این استرس و اضطراب به صورت کمرویی در وجود فرد نمود پیدا میکند. آیا این فرد کمرو و خجالتی میتواند استعدادهای درونی خود را آن طور که باید و شاید به دیگران نشان دهد؟ بدون شک خیر. به همین دلیل هم اغلب تواناییهای آنها نادیده گرفته میشود.
حتی در محیط مدرسه هم اگر به یاد داشته باشید توجه اولیای مدرسه و یا حتی خود والدین دانشآموزان هم مدام معطوف به کودکانی بود که بیش از همه جا وجود داشتند و به اصطلاح خودمان دردسرساز بودند. اما کسی به کودکان کمرو و خجالتی و گوشه گیر کلاس کاری نداشت؛ چرا که آنها آزاری برای دیگران نداشتند. غافل از اینکه این کمرویی می تواند عواقب جبران ناپذیری برای این کودک به همراه داشته باشد. همه به دنبال این بودند که دانش آموز شلوغ کلا سربراه کرده و استعدادهای او را در جهت مناسبی سوق دهند، اما هیچ کس به این نکته دقت نمی کرد که کمروترین فرد کلاس هم ممکن است استعدادهای بسیار زیادی داشته باشد که به دلیل همین کمرویی هیچ کدام از آنها دیده نشدهاند.
در مقاله عواقب کمرویی به تعداد خیلی بیشتری از این موارد پرداخته ایم که پیشنهاد می کنم حتماً آن را هم مطالعه کنید.
عواقب کمرویی در کودکان
کودک مبتلا به اضطراب اجتماعی یا همان خجالت شدید، از اینکه چگونه در نظر دیگران به نظر میرسد احساس نگرانی میکند. این کودکان معمولاً در جمع متوجه به ظاهر و رفتار خود هستند و معیارهای بالایی برای رفتار و عملکرد خود در نظر دارند.
کودک مبتلا تلاش میکند تا تأثیر مثبتی بر دیگران بگذارد و جلوه عادی از خود ارائه دهد؛ اما در عین حال معتقد است که قادر به این کار نیست. این افراد پیش از روبه رو شدن با موقعیت اجتماعی اضطراب زا بارها و بارها شرایط را بصورت ذهنی تصور میکنند و مسائل و موقعیت های اضطراب زای و طریقه برخورد با آن را مرور میکنند. وقتی در روایات اسلامی مرور می کنیم شاهد آن هستیم که به والدین توصیه شده تا از ایجاد اینگونه شرایط بشدت دوری کنند و چیزی که باید به آن توجه شود، ورود انسان به اجتماع و ایجاد ارتباطات بادیگران است.
مبتلایان به اضطراب اجتماعی بدبین تر از دیگران هستند و صحبت های عادی یا مبهم را با نگاه منفی تفسیر میکنند. بسیاری از تحقیقات نیز نشان دادهاست که این افراد خاطرات منفی را بهتر از دیگران به یاد میآورند. خصوصیت دیگر این افراد عادت به خواندن طرز فکر دیگران، تمرکز روی اتفاقات منفی، کوچک شمردن نکات قوت خود، تعمیم دادن بیش از حد مشکلات و پرهیز از برقراری روابط صمیمی است.
اینگونه کودکان بزرگسالان ناموفق در زندگی خود هستند. افرادی که دندان طمع برای کارکردن و اجتماعی بودن را کنده اند و مورد نگرانی والدین خودقرار گرفته اند. اما می بایست والدین بدانندکه این نگرانی ثمره بی توجهی خود آنان در زمان کودکی است. نگرانی هایی که گاها یک زندگی را به تاراج می کشاند. این کودکان در بزرگسالی ازدواج می کنند اما باعث نگرانی همسران آینده خود هستند. آنان کودکان دیگری را چون خود تربیت نموده و تحویل جامعه می دهد.
در ادامه بخوانید: بهترین کتاب های رفع خجولی
مسئله کمرویی یکی از موضوعاتی است که در جوامع بسیار زیادی مشاهده میشود و نمیتوان آن را معطوف به کشور و یا حتی سن خاصی دانست؛ اما آنچه که اهمیت دارد، این است که میشود کم رویی را مانند بسیاری از مشکلات دیگر با روشهای مناسب رفت نمود. بنابراین اگر خودتان یا فردی در اطراف تان به این مشکل دچار است به جای اینکه آن را نادیده بگیرید و مدام از آن عبور کنید تلاش نمایید تا بتوانید با روشهای مناسب آن را رفع کنید.
راستی یک خبر خوب هم برای شمایی که دچار خجولی و کم حرفی هستید دارم؛ تیم متخصص گام برتر بعد از مدت ها تحقیق و بررسی در این زمینه، دوره جامعی تولید کرده که در آن به طور کامل را های درمان خجالت و کمرویی و کم حرفی را بیان کرده که می تواند برای افراد مختلف با هر میزان خجالتی که دارند موثر باشد. پیشنهاد میکنم حتماً با ورود به صفحه دوره رفع خجالت و کمرویی ، توضیحات جامع آن را مطالعه کنید و در صورت لزوم، آن را تهیه کنید.
موفق باشید.
دیدگاهتان را بنویسید