چگونه هنگام سخنرانی تپق نزنیم؟
تپق زدن… اغلبما سخنرانی و صحبت کردن در جمع را کم و بیش تجربه کردهایم؛ مثلاً سخنرانی در جلسات کاری شرکت یا ارائه در جشن فارغ التحصیلی و…؛ وقتی در چنین موقعیتهایی قرار گرفتهاید، حتما دلتان میخواسته آنقدر بینقص و بدون تپق اجرا کنید که مخاطبان را جذب کنید و اثر بخش باشید. طبیعی است که ممکن است برای همه ما پیش بیاید که مثلاً اشتباهی در جمله بندی داشته باشیم یا یک کلمه را اشتباه تلفظ کنیم. البته افراد خجالتی به دلیل استرس زیادی که در جمع می گیرند ممکن است بیشتر دچار تپق شوند. از طرفی باید بتوانید بعد از تپق، جمعی که در حال خندیدن است را کنترل کنید. من در این مقاله قصد دارم درباره تپق زدن و راهکارهای جلوگیری از آن صحبت کنم. پس حتماً تا انتها همراه من و این مقاله باشید…
تپق زدن چیست؟
در لغت نامه دهخدا، تپق زدن تحت عنوان «بر زبان آمدن چیزی به جز مراد و منظور گوینده» معنی شده است. همچنین در این لغت نامه تپق زدن یعنی «بدون اراده بیرون شدن کلمه از زبان» و یا «بعضی حرف را بدل بعض دیگر آوردن».
در این مقاله منظور از تپق زدن این است که در هنگام صحبت در هر شرایطی (سخنرانی، جلسات گروهی، صحبتهای فردی و ….) کلمه یا جملهای را اشتباه یا ناخواسته بگوییم…
در واقع میتوان گفت منظور از تپق زدن گرفتگی زبان یا اشتباه تلفظ کردن کلمات به صورت کاملا غیرعمدی است. در صحبت کردن معمولی شاید خیلی اهمیت نداشته باشد. اما برای یک سخنران مانند یک گزارشگر یا سخنگو این موضوع اهمیت زیادی دارد که بتواند کلمات را به خوبی و در جای خود ادا کند. با این حال یک سخنران هم حتی اگر تمرین زیادی داشته باشد و با تجربه شده باشد، ممکن است تپق بزند و بابت این مشکل در برابر مخاطبان خود خجالت زده شود. اما هنر این است که بتواند جمعی که در حال خندیدن است را کنترل کند.
تپق زدن از دیدگاه افراد می تواند موارد مختلفی را شامل شود؛ مثل:
- جمله یا کلمه ای یادمان نیاید.
- جمله یا کلمه ای را اشتباه بیان کنیم.
- جمله یا کلمه ای را جابجا تلفظ کنیم.
- جمله یا کلمه ای را قاطی تلفظ کنیم.
چرا درصحبت تپق می زنیم؟
یکی از مهم ترین علت های تپق زدن این است که ما دانش و مهارت کافی در بیان مطلب را نداریم و تسلط ما روی مطلبی که می خواهیم بیان کنیم در حد لازم نیست. برای به دست آوردن دانش، نیاز به تحقیق و مطالعه است و برای کسب مهارت نیاز به دانش و همچنین تمرین مستمر داریم.
عامل بعدی، استرس است. وقتی که استرس سراغ ما می آید، احتمال اشکالات کلامی در صحبت هایمان بسیار بالاست.
از عوامل دیگر تپق زدن می توان به چند زبانه بودن و یا داشتن چند لهجه اشاره کرد. به طوری که فرد به هنگام ادای برخی کلمات گاهی دچار سردرگمی شده و باعث ایجاد مکث در سخنرانی و یا تپق زدن می شود. (اگر شما هم جز این دسته از افراد هستید، حتماً مقاله چگونه بدون لهجه صحبت کنیم را هم مطالعه کنید.)
بسیاری از روان شناسان را دیدهام که بلافاصله به شما انگ بیماریهای مختلفی از جمله اضطراب اجتماعی و یا ضد اجتماع بودن را مطرح میکنند. اما واقعیت این است که اصلاً این موضوع صحت ندارد و تپق زدن یک موضوع کاملاً طبیعی است.
طبیعی است که همه سخنرانان، مجریان و گوینده ها در اجراهای خود حداقل چند باری تپق زده اند. اکنون موضوع بحث ما شناخت عوامل تپق زدن و به حداقل رساندن تپق زدن در هنگام صحبت کردن و سخنرانی است. اگر میخواهید مهارت سخنرانی خود را هم تقویت کنید و کاری کنید که مانند سخنرانان بزرگ دنیا صحبت کنید، حتماً مقاله چگونه سخنرانی جذاب داشته باشیم را هم مطالعه کنید.
انواع تپق چیست؟
معمولاً در هنگام تپق زدن یک یا چند مورد از اتقاقات زیر رخ میدهد:
- ممکن است جمله یا عبارتی را به کل فراموش کنید.
- ممکن است جمله یا عبارتی را اشتباه بیان کنید.
- ممکن است جمله یا عبارتی را جابجا تلفظ کنید.
- ممکن است برخی آواها را غلیظ تر تلفظ کنید.
- ممکن است دو جمله یا عبارت را ترکیب کنید و لغات نامفهومی بیان کنید.
چه کارکنیم تپق نزنیم؟
پس از بیان معنا، دلایل و انواع تپق ها، نوبت به آن میرسد که 10 تکنیک فوق العاده بیان کنیم برای این که بتوانید تپق زدن را از صحبت های خود حذف کنید. پس حتماً تا پایان با ما همراه باشید
1. شمرده صحبت کنید
یکی از مهم ترین مواردی که توسط آن می توانید وضوح پیام خود را بالاتر ببرید و تپق نزنید، شمرده صحبت کردن است. هنگامی که اشخاص در مورد آنچه می گویند نامطمئن و عصبی هستند، تمایل به سریع صحبت کردن دارند. شمرده تر صحبت کردن نه تنها باعث می شود که شنوندگان درک بهتری از گفته های شما داشته باشند، بلکه علائم اعتماد به نفس و خویشتن داری نیز در لحن شما نمود پیدا خواهد کرد.
یک معیار خوبی که برای شمرده صحبت کردن در نظر می گیرند این است: اگر یک شماره تلفن را قرائت کنید، فرد شنونده شما قادر خواهد بود آن را بنویسد. سرعت صحبت کردن خود را با خواندن رشته طولانی از اعداد و نوشتن شان در هوا بسنجید. هرگاه توانستید تمام اعدادی که می خوانید را بنویسید، سرعتتان در حد مطلوبی قرار دارد. برای این که بتوانید به خوبی سرعت صحبت کردن خود را کنترل کنید و شمرده صحبت کنید، حتماً مقاله چگونه سرعت صحبت کردن خود را کنترل کنیم را هم مطالعه کنید.
2. تنظیم رژیم غذایی
یکی از مهم ترین نکاتی که در زندگی یک سخنران اهمیت دارد تغذیه او می باشد. مصرف سیگار و نوشابه های گازدار و الکلی در صحبت کردن تاثیرات بد زیادی می گذارند. هر چیزی که تعادل شما را در ایستادن و راه رفتن به هم بزند، روی توانایی صحبت کردنتان نیز اثرگذار است. همچنین سبک غذا خوردن و تنظیم میزان کافئین بدن روی عملکرد سیستم مغزی و هیپوتالاموس موثر است.
3. تنفس عمیق
یکی دیگر از دلایل تپق زدن و اشکالات کلامی در سخنرانی عدم وجود تهویه مطبوع است. وقتی که هوای سالن نفس گیر و اصطلاحاً خفه باشد، همه چیز آماده است تا تنفستان نامتعادل شود. شما برای صحبت کردن بیش از هر چیز به هوای پاکیزه نیاز دارید. سرما و گرمای زیاد در وضعیت روحی و تمرکز شما تاثیرگذار است. پس دو عامل اصلی تپق زدن در سخنرانی فشار و هیجان بیش از حد است.
4. خوب گوش کنید
سعی کنید به سخنان یک سخنران یا هر فردی که در سخنرانی کردن تبحر دارد به خوبی گوش کنید و نحوه صحبت کردن و ادای صحیح کلمات را به خوبی یاد بگیرید. سپس صدای خود را ضبط کنید و به دقت به آن گوش دهید و ایرادات کلامی خود را شناسایی کنید و آنها را رفع کنید. پیشنهاد میکنم برای این که بتوانید به خوبی گوش دادن فعال را یاد بگیرید، حتماً مقاله ای را که با همین عنوان برایتان نوشته ایم را هم مطالعه کنید.
5. از تپق زدن نترسید
وقتی میخواهید صحبت کنید ممکن است تپق بزنید… وحشت نکنید که “وای من میان صحبتم تپق زدم!” باور کنید هر آدمی تپق میزند اما قدم بعد از تپق زدن این است که جمله یا کلمه اشتباهتان را اصلاح کنید. البته گاهی اینقدر تپق ما سطحی و کمرنگ بوده که مخاطبان متوجه آن نخواهند شد. پس بهتر است که از کنار این موارد بگذریم.
در ادامه بخوانید: انواع مشکلات در صحبت کردن
6. بلند خوانی
یکی از تمرینات خوب برای جلوگیری از تپق زدن این است که متنی را انتخاب کنید و آن را با صدای بلند بخوانید. درست و شمرده ادا کردن کلمات و تلفظ صحیح کلمات را تمرین کنید. اگر جمله یا کلمه ای را با صدای آرام و غیر واضح ادا کرده اید، دوباره جمله و یا کلمه را تکرار کنید. برخی از واژ ها را که کمی سخت و دشوار هستند رابا دهان بارها تمرین کنید و حداقل 10 دقیقه در روز متون مختلف را باصدای بلند بخوانید.
7. تمرین شعر یا حماسی خوانی
می توانید یک آهنگ را به همراه متن آن انتخاب کنید و شروع کنید با صدای بلند روی صدای آهنگ شعر را بخوانید. همیشه در تمرینات فن بیان سعی کنید که دهانتان کاملًا باز و بسته شود و کلمات را درست ادا کنید.
8. تند گویی
باید یکسری نرمش های ذهنی را برای تقویت ذهن مان انجام دهیم. یک تمرین که می تواند برای شما بسیارمفید باشد این است که موضوعی را انتخاب کرده و در آن موضوع ۳ دقیقه تند صحبت کنید . این تمرین به شما کمک می کند که بدون تپق زدن صحبت کنید.
9.بداهه گویی
یکی از بهترین تمرین ها برای جلوگیری از تپق زدن بداهه گویی می باشد. همان طور که در مقاله بداهه گویی هم گفتیم، بداهه گویی یعنی صحبت بدون برنامه ریزی قبلی. برای تقویت بداهه گویی در جمع های خودمانی و یا مقابل آینه تمرین کنید این کارها باعث می شود که:
- بفهمیم چه کلماتی در ذهن ما نیست.
- عبارات و جملات ناقص خودمان را شناسایی کنیم و واژه های درست را جایگزین کنیم.
- دامنه لغات ما زیاد شود.
این تمرین را در مدت یک ماه انجام دهیم مثلا روزی ۵ دقیقه.
10. با کلمات ربط و صفات آشنا شوید
یکی از مشکلاتی که مردم کلمات را ناتمام می گذارند و مکث غیرمنتظره ای در صحبت شان ایجاد می کنند و باعث میشود از تیکه کلام استفاده کنند، آشنا نبودن با کلمات ربط و صفات است . پس برای غلبه بر این مشکل، کلمات ربط دهنده و صفات را بیاموزید تا اگر صحبت خود را فراموش نمودید، از آن ها کمک بگیرید.
فراموشی هنگام حرف زدن
علاوه بر تپق زدن ممکن است اوقاتی هم پیش بیاید که در هنگام سخنرانی و صحبت کردن دچار مشکل فراموشی بشویم که در این قسمت از مقاله با این راهکار ها می توانید خود را برای فراموشی در هنگام صحبت کردن نیز آماده کنید و از تسلط بیشتری برخوردار شوید.
1. هول و دستپاچه نشوید
هنگامی که استرس دارید و هول می شوید تاثیر بسزایی در فراموش کردن کلمات و می گذارد. نکته بسیار مهمی که وجود دارد گفتگوی ذهنی ما در هنگام صحبت کردن به ویژه هنگامی که دچار فراموشی می شویم است. فراموشی هنگام صحبت کردن دائمی نیست و گاهی ذهن تنها به یک تلنگر یا مکث نیاز دارد تا کلمه مورد نیاز خود را پیدا کند. در این شرایط که در بند فراموشی می افتید خودتان را به هیچ وجه سرزنش نکنید چون این کار چیزی به جز ایجاد تاثیرات بد برای ادامه صحبتتان نخواهد داشت.
سعی کنید به خودتان حس مثبت القا کنید تا به آرامش ذهنی برسید و محتوای درست حرفتان را به خاطر بیاورید. فراموش کردن برای سخنرانان حرفه ای هم امکان دارد اتفاق بیوفتد و در چنین شرایطی مدیریت اتفاقی که افتاده است مهمترین مسئله است.
2. از ابزار ها استفاده کنید
در هنگام سخنرانی ، بهترین راه برای جلوگیری از وقوع این اتفاق استفاده از ابزار های مختلف است. استفاده از پاورپوینت گزینه بسیار مناسبی است و در غیر این صورت حتما سرفصل های سخنرانی خود را در قالب یک یادداشت همراه خود داشته باشید و به صورت آگاهانه و بدون قطع ارتباط چشمی طولانی مدت از آنها استفاده کنید.
3. اول فکر کنید
قبل از این که بخواهید شروع به تعریف کردن یک داستان جالب یا بر فرض مثال صحبت کردن را به زبان دیگری شروع کنید فکر کنید. همینطور که به کلماتی که می خواهید به زبان بیاورید فکر می کنید مطالب بعدی را هم مرور کنید. اگر قرار است سخنرانی کنید، از ترفندهای گسترش دایره لغات استفاده کرده و تا میتوانید تمرین های مختلف فن بیان را انجام دهید.
4. انتخاب کلمات را سخت نکنید
گاهی برای نشان دادن سطح بالای خود و تخصصی کردن مباحث کلمات و اصطلاحاتی را به کار می بریم که برای افرادی تازگی دارد و تلفظ آن هم اندکی مشکل است. در این صورت اگر از کلماتی که جایگزین هستند و مفهوم را ساده تر بیان می کنند استفاده کنیم بسیار مناسب تر خواهد بود. مخاطبان کاملا متوجه منظورمان می شوند و علامت سوالی به وجود نمی آید و خودمان هم راحت تر تلفظ می کنیم و امکان تپق زدن یا فراموشی کلمه مورد نظر کمتر خواهد شد.
برای مثال هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد که به جای کلمه لایحه بگویید “پیشنهاداتی که دولت برای تصویب به مجلس می برد”. این جمله کوتاه دقیقا معنای واضحی از کلمه لایحه است ؛ اگر این کلمه را فراموش کردید از معادل یا معنای ان استفاده کنید.
اگر تپق زدیم باید چه کار کنیم؟
همان طور که گفته شد، تپق زدن یک اتفاق طبیعی و غیرقابل پیشبینی و حتی گاهی غیرقابل کنترل است. مهم این است که بعد از تپق زدن بتوانید هر چه سریع تر دوباره رشته سخنرانی خود را در دست بگیرید و اجازه ندهید خنده مخاطبان، شما را از هدفتان دور کند. بطور کلی در مواجه با تپق زدن دو راه کار اصلی زیر وجود دارد:
1. نادیده گرفتن
در قدم اول، پس از تپق زدن بهتر است اصلاً به روی خودتان نیاورید! زیرا احتمال دارد کسی متوجه تپق شما نشده باشد یا تعداد کمی متوجه شده باشند.
2. همراه شدن
اگر دیدید که اکثر مخاطبان متوجه تپق شما شدهاند و یا در حال خندیدن هستند، دیگر به روی خود نیاوردن جواب نمیدهد! در این موقعیت بهتر است شما هم با جمع همراه شده و بخندید! میتوانید از این اتفاق به عنوان یک شوخی و طنز برای سخنرانی خود استفاده کنید یا یک داستان یا خاطرهای مشابه و خندهدار را تعریف کنید. به این ترتیب تپق زدن شما خیلی زود فراموش میشود و تاثیر بدی روی روند سخنرانی نخواهد گذاشت. پیشنهاد میکنم این نکته را با مطالعه مقاله طنز در سخنرانی خیلی بهتر یاد بگیرید.
این تمرین ها باعث می شود که موقع سخنرانی کمتر تپق بزنیم.
البته یادمان باشد که مداومت در تمرین برای هر کسی که می خواهد فن بیان قدرتمند داشته باشد لازم است. با تمرین محدود نباید انتظار نتیجه دراز مدت داشته باشیم.
اگر شما هم تکنیکی برای از بین بردن تپق در سخنرانی میشناسید، حتماً آن را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا هم ما و هم سایر مطالعه کنندگان این مقاله بتوانند از آن ها استفاده کنند.
موفق باشید…
9 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
سلام و درود بر شما باید بگم که وقتی روی یک چیز تمرکز زیاد می کنید خرابش می کنید یا بلعکس اگه بهش اصلا فکر هم نکنیم خرابش می کنیم بهترین راه حل اینکه یا فقط با نا خودآگاه حرف بزینم یا با اگاهی ذهنی( خود ذهنی). این بستگی به شخص داره که بفهمه با کدوم بهتر حرف میزنه و همون رو تقویت کنه
وقت بخیر
بله این مورد هم کاملا درسته
ممنون از نظر شما
من خیلی ثپق میزنم میشه بهم بگید چیکار کنم توروخدا😭
سلام
بسیار عالی و مفید بود
سلام استاد وطن پور عزیز
مچکر از نظر شما
عالی بود.مطالب جالب وخوبی بود.حتما استفاده میکنم.نکات خوبی اشاره کردید.سپاس
ممنون از شما
موفق باشید
سلام . حرفی برای گفتن ندارم . الان دارم برای یک موضوعی که رفتم بالا سخنرانی کنم و تپق زدم میخندم
سلام
تپق زدن بعضی مواقع غیر قابل کنترل میشه و بعدها هم کلی میشه به عنوان خاطره از اونها یاد کرد
موفق باشید